از زمان رونق گرفتن استفاده از نرم افزار برای حل مشکلات پیچیده و محاسبات دشوار، این سؤال اساسی مطرح بوده است که آیا مجموعه رشته هایی که کدها را می سازند، می بایست منحصراً در اختیار سازنده آن قرار داشته باشند، و اگر تغییرات زیاد بود و خطاهای نرم افزار بی شمار، می بایست رنج درخواست هر باره از سازنده را به جان خرید و او را وادار به تغییرات دلخواه کرد، یا می توان کدها را آزاد کرد و در معرض دید همگان قرار داد تا نخبگان صنعت نرم افزار آن را بهبود بخشند؟ پس در این حالت تکلیف امنیت و نفوذپذیری چه می شود؟ این کشمکش به طول دو دهه است که همچنان ادامه دارد و ماحصل آن، نه بحث های بیهوده، که رشد چشمگیر صنعت نرم افزار بوده است. حامیان استفاده انحصاری از کدها، بنیانگذار حق مالکیت نرم افزار - Copy Right - و قائلین به استفاده آزادانه از کدها برای همگان، مؤسس جنبش نرم افزار آزاد/متن باز گشتند که هر یک سهمی در خور توجه در توسعه و پیشرفت صنعت جوان نرم افزار ایفا نمودند.
گروه کاربران لینوکس اصفهان -Isfahan Linux User Group – که از این پس گروه خوانده می شود، به عنوان مروج استفاده از نرم افزار آزاد/ متن باز قصد دارد تا فرهنگ استفاده از چنین نرم افزارهایی را در جامعه نهادینه کند.
جزوه حاضر گزارشی از عملکرد این گروه از بدو تأسیس تاکنون می باشد که به تفکیک شامل بخشهای زیر می باشد:
۱.تعاریف
۲. معرفی گروه
۳.فعالیتهای انجام شده
۴. فعالیتهای در دست اقدام
۵. حامیان
۶. اعضای اصلی
۷. چشم انداز

۱-۱) نرم افزار آزاد / متن باز: به نرم افزارهایی گفته می‌شود که به کاربر اجازه می‌دهد از نرم‌افزار استفاده کرده، در آن دخل و تصرف داشته باشد و هرگونه تغییری مایل باشد با دسترسی به کد منبع (source code) در نرم‌افزار ایجاد کرده و در توزیع آن دچار مشکلی نباشد.

۱-۲) لینوکس: لینوکس یکی از موفق ترین نرم افزارهای آزاد است . یک توزیع لینوکس (بهتر است بگوییم گنو/لینوکس ) یک سیستم عامل شامل هسته لینوکس و نرم‌افزاهای‌کاربردی است که به صورت آزاد توزیع می‌شود و شامل تمام خصوصیات نرم‌افزار آزاد/ متن باز است.
لینوکس ۱۷ (۱۹۹۱) سالی قدمت دارد و سالها است از آن برای کامپیوترهای خادم (server) استفاده می‌شود، در سالهای اخیر توزیع‌های لینوکس برای کاربران خانگی قوی تر شده اند که به راحتی امکان استفاده از محیط گرافیکی قوی، انجام کارهای اداری، تماشای فیلم و پخش انواع موسیقی، همچنین کار با اینترنت با ایمنی بالا را به همراه قابلیت استفاده از هزاران نرم افزار آزاد/متن باز دیگر ممکن می‌سازد.

۱-۳) گروه کاربران لینوکس (LUG): به گروه هایی که هدف آنها توسعه، ترویج و آموزش سیستم عامل لینوکس و سایر نرم افزارهای آزاد / متن باز باشد، گروه کاربران لینوکس (لاگ) گفته می شود.

۲-۱) تاریخچه:
گروه کاربران لینوکس اصفهان در تاریخ ۲۱ فروردین ماه ۱۳۸۶ با حضور ۱۶ نفر فعالیت خود را درمکانی واقع در خیابان حکیم نظامی اصفهان آغاز نمود. در نخستین جلسه عنوان دامنه وب سایت گروه به تصویب اعضا رسید. پس از آن جلسات گروه با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان به این مکان منتقل گردید، لیکن عدم استقبال اعضا به دلیل بعد مسافت باعث گردید تا گروه در جستجوی مکان جدید برآید. از جلسه پنجم، فعالیت گروه به شرکت چاووش واقع در خیابان فردوسی منتقل گردید که این امر تا جلسه چهاردهم ادامه داشت. کثرت فعالیتهای گروه و افزوده شدن به تعداد اعضاء، این امکان را که به لحاظ وسعت در حد یک کلاس بود، را به مکانی فاقد قابلیت برای توسعه تبدیل کرد. با حمایت طرح ملی نرم افزارهای آزاد/ متن باز، جلسات گروه به سالن آموزشی کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان منتقل گردید که از آن زمان تاکنون جلسات گروه روزهای دوشنبه بعد از ظهر در این مکان تشکیل می گردد.
از آبان ۱۳۸۷ با هدف تمرکز زدایی و فعالیت بهتر زیرگروه ها، فرهنگسرای پرسش به مرکز آموزش و اجتماع زیرگروه ها تبدیل گردید.
از بدو تأسیس تاکنون جلسات گروه بصورت منظم تشکیل شده است، اگرچه ساعات و روزهای آن برحسب شرایط تغییر کرده است لیکن تداوم خود را حفظ نموده است.

۲-۲) ساختار تشکیلاتی:
نخستین اساسنامه گروه در تابستان ۱۳۸۶ مدون گردید. با کثرت یافتن اعضا و ایجاد نیازهای جدید، پس از بحث های طولانی و بررسی الگوهای گروه های کاربری در دیگر نقاط جهان، دومین اساسنامه گروه تدوین شد، بدلیل وجود ساختار متمرکز تصمیم گیری، این اساسنامه به رای گیری عمومی گذارده شد و در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۷ با اکثریت آراء به تصویب رسیده و مدیران و سرپرستان گروه مشخص گردیدند.

۲-۳) نحوه تشکیل جلسات و برنامه های منظم هر جلسه عمومی:
گروه جلسات عمومی خود را بصورت هفته ای یک روز به مدت ۳ ساعت تشکیل می دهد که شامل ارکان زیر است:
۲-۳-۱) اخبار و رویدادها: ارائه آخرین اخبار دنیای نرم افزار آزاد/ متن باز و سیستم عامل لینوکس توسط یکی از اعضای گروه
۲-۳-۲) معرفی دستورات خط فرمان: خط فرمان یکی از مهمترین اجزای سیستم عامل لینوکس است که از گستردگی و عمق بسیاری برخوردار است. در هر جلسه یکی از اعضای گروه، یکی از دستورات خط فرمان را به سایرین آموزش می دهد.
۲-۳-۳) گزارش سرپرستان : یکی از مدیران یا سرپرستان گروه در هر جلسه گزارشی از فعالیتهای انجام شده برای بهبود فعالیتهای گروه را به اطلاع سایرین می رساند.
۲-۳-۴) سمینار: در هر جلسه یکی از اعضای گروه، یک سمینار تخصصی در مورد نرم افزار آزاد/متن باز یا مباحث مرتبط با آن ارائه می کند.
۲-۳-۵) هم اندیشی آزاد: پس از پایان سمینار، اعضاء با یکدیگر وارد هم اندیشی آزاد شده، دانش فنی خود را مبادله و تجربیاتشان را به اشتراک می گذارند.

۲-۴) زیر گروه ها:
اعضاء به جز شرکت در جلسات عمومی در یکی از زیر گروه ها عضویت دارند. هدف از تشکیل زیر گروه تمرکز بر یک زمینه خاص علمی است که اقبال بیشتری از سوی اعضا دارد. تا قبل از آبان ماه ۱۳۸۷، زیر گروه ها، جلسات خود را پس از پایان سمینار برگزار می کردند، لیکن در حال این جلسات در فرهنگسرای پرسش – در روزهای یکشنبه و چهارشنبه – تشکیل می گردد.

۲-۵) مدیریت مالی:
گروه، به لحاظ مالی کاملاٌ مستقل است و از هیچگونه منابع مالی دولتی بهره ای ندارد. برای برگزاری همایشهای عمومی از طریق کمک های مالی خود اعضاء و یا برخی از شرکتهای بخش خصوصی اقدام می شود. طبق اساسنامه، گروه دارای یک مدیر مالی است.

۲-۶) نحوه ارتباط با گروه:
مهمترین نحوه ارتباط اعضاء با گروه از طریق وب سایت به آدرس www.isfahanlug.org امکان پذیر است. تمامی اخبار و فعالیتهای گروه، برنامه جلسات آینده، اعلام نیاز ها و ثبت نام برای همایشهای عمومی از طریق وب سایت به اطلاع رسانده می شود. دومین کانال ارتباطی لیست پستی است (Mailing List) که اعضایی که عضو آن هستند، می توانند به ایمیل های گروه دسترسی داشته باشند.
سومین کانال ارتباطی اعضاء، سیستم گفتگوی بلادرنگ اینترنتی (Internet Relay Chat) است.

۳-۱) زیرگروه ها:
همانطور که در بخش ۴-۲ آمده است، بجز همایشهای عمومی، زیر گروه های تخصصی وظیفه هدایت اعضاء بصوی فعالیت های تخصصی دلخواه شان را بر عهده دارند. از زمان تاسیس گروه، زیر گروه های متعددی تشکیل شده اند. لیکن تعداد اندکی از آنان همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند که نشان دهنده اقبال بیشتر اعضاء هستند. از میان زیر گروه های فعال PHP (در حوزه برنامه نویسی وب) و JAVA (در حوزه برنامه نویسی سیستمی) از زمان تشکیل تاکنون فعالیت خود را ادامه داده اند.
سایر گروه ها که کم و بیش فعال هستند عبارتند از:
Python
LPIC
Security
از آبان ۱۳۸۷ جهت تبادل بهتر اطلاعات و زمان بیشتر برای همکاری، جلسات زیر گروه ها از جلسات عمومی هفتگی منفک گردید و روزهای چهارشنبه و یکشنبه عصرها در فرهنگسرای پرسش برگزار می گردد.

۳-۲) سمینارها:
سمینارها یکی از ارکان جلسات عمومی گروه است. در هر سمینار یکی از اعضا در مورد زمینه های تخصصی نرم افزار آزاد/متن باز و یا مرتبط با آن صحبت کرده و در پایان به سؤالات حضار پاسخ می دهد. سمینارها گاهی جنبه عمومی تری نیز دارند که در آن ارتباط نرم افزار آزاد/متن باز با سایر زمینه های علمی همچون جامعه شناسی، حقوق و مدیریت بررسی می گردد. تاکنون ۴۷ سمینار برگزار گردیده است که تعدادی از آنان به شرح زیر است:

لینوکس و هواخواهی
تاریخچه BSD
کار با WIKI
مروری بر پارسیکس Barry
پخش فیلم OS Revolution
چرا لینوکس؟
Be smart, Ask smart Questions
بحث در مورد گروه های LUG
فایل سیستم لینوکس
نرم افزار آزاد/متن باز و شرکتهای تجاری
IRC
GIMP
آموزش مقدماتی Shell
آموزش shell پیشرفته
توزیع های معروف لینوکس و مقایسه آنها
عجایب قدرت در لینوکس
java
مجوز های صادره از سوی بنیاد نرم افزار آزاد
نرم افزارهای هک و امنیتی در لینوکس
چگونه يك Live CD لينوكس بسازيم
Libre game and Crystal Space
GPLv3 (نسخه دوم )در برابر GPL v2 (نسخه دوم)
FreeBSD
معرفی وب سرور قدرتمند Apache
معرفی توزیع دبیان
نصب لینوکس ، اصول و نکات
میزکار سه بعدی
کسب و کار متن باز
چگونه لینوکس را به تازه کاران معرفی کنی
روند بوت لینوکس
معرفی زبان برنامه نویسی پایتون
Cross Platform Programming
بازی‌سازی برای موبایل با J2ME
چگونه برنامه بنویسیم؟
SELinux
روز دبیان
معرفی دیوار آتش ipcop
شبکه عصبی
هوش مصنوعی
چگونه موثرتر باشیم؟
کمی در مورد دیوار آتش
بررسی فدورا ۱۰
امنیت از زبان یک مدیر سیستم

تجربه ارزشمند برگزاری قریب به ۵۰ سمینار با بیش از ۱۵۰۰ مستمع و ۵ همایش عمومی با حضور قریب به ۷۰۰ نفر، به همراه شناسایی دقیق مخاطبین، اکنون آستانه فعالیتهای گروه را به حدی رسانده است که نیاز به برگزاری یک سمپوزیوم تخصصی با حضور بانیان جنبش نرم افزار آزاد/متن باز را کاملاٌ ضروری می داند. هدف از برگزاری چنین سمپوزیومی پوشش قرار دادن محورهای زیر می باشد:
الف) مطالعات اجتماعی جنبش نرم افزار آزاد/ متن باز :
۱ - اقتصاد ایرانی و جنبش نرم افزار آزاد/متن باز (مزایای اقتصادی مهاجرت برای کشور)
۲ - بومی سازی و نرم افزار آزاد/متن باز
۳ - نرم افزار آزاد/ متن باز و تغییر نگرش فرهنگی ایرانیان در به اشتراک گذاری منابع و دادها
۴ - تربیت نیروی متخصص در بخش نرم افزار آزاد/ متن باز با تکیه بر منابع و محدودیت های نرم افزاری و سخت افزاری نظام آموزشی ایران

ب) مطالعات تطبیقی جنبش نرم افزار آزاد/ متن باز:
۱ – بررسی و تطبیق فعالیتهای جنبش نرم افزار آزاد/ متن باز در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه
۲ – ارزیابی تطبیقی میزان اثر گذاری گروه های کاربری نرم افزار آزاد/متن باز در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه
۳ – بررسی فعالیت گروه های کاربری جنبش نرم افزار آزاد/متن باز در کشورهای توسعه یافته و عوامل موثر بر گسترش آنان با هدف یافتن الگوهای مناسب و تلاش در جهت بومی سازی.

ج) مطالعات تخصصی جنبش نرم افزار آزاد/متن باز:
۱- ارزیابی حقوقی GPL 2.0 و GPL 3.0 با هدف بررسی چالشها و خلأهای قانونی فعالیتهای جنبش نرم افزار آزاد/متن باز در ایران
۲ - بررسی نحوه جمع آوری کدهای منبع و تلفیق آنان در سیستم عامل لینوکس.
۳ - بررسی موشکافانه دبیان به عنوان عظیم ترین توزیع لینوکس با بیشترین توسعه دهنده.
۴ - بررسی پیشرفتهای صورت گرفته در زبانهای توسعه وب شامل: python, PHP, Ruby و…
۵ - بررسی پیشرفتهای صورت گرفته در زبانهای توسعه کاربردی شامل: C++, Java و…

با توجه به محورهای سمپوزیوم، در حال حاضر متخصصان برجسته ای در تمامی زمینه های فوق مشغول به فعالیت هستند که می توان با استفاده از دانش تخصصی آنان توسعه جنبش نرم افزار آزاد/متن باز را در ایران با مسیریابی درست و کارآمدی انجام داد. افراد زیر بخشی از آنان هستند:
#;; 1- Richard Matthew Stallman: launched the GNU Project
2- Linus Benedict Torvalds: developer of the Linux kernel
3 - Eben Moglen: professor of law and legal history
4 - Bruce Perens: advocate in the open source community
5 - Eric Steven Raymond: author and open source software advocate
6 - Ian Murdock: the founder of the Debian distribution
7 - Robert “Bob” Young: an entrepreneur who made a fortune from Red Hat software
8 - Marc Ewing: is the creator and originator of the Red Hat brand of software
and ….
#;; چشم اندازهای سمپوزیوم:
۱ – کمک به مسیریابی صحیح جنبش نرم افزار آزاد/متن باز در ایران همروند با توسعه فعالیتها
۲- کمک به نحوه بومی سازی و ترویج نرم افزارهای نرم افزار آزاد/متن باز
۳ – تشخیص نیازهای آینده صنعت نرم افزار در جهان و برنامه ریزی برای برطرف کردن این نیازها اولین بار از ایران.

گروه از بدو تاسیس همواره حامیانی داشته است که این امر آنان را نسبت به ادامه مسیر دلگرم کرده است، اسامی شرکتها، ادارات و سازمانهایی که تاکنون با گروه همکاری داشته اند به شرح ذیل می باشد:

• دانشگاه صنعتی اصفهان: در اختیار گذاشتن سالن برای برگزاری ۵ جلسه عمومی
  
• شرکت چاووش: در اختیار گذاشتن کلاس آموزش برای برگزاری ۹ جلسه عمومی
  
• کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان: در اختیار گذاشتن سالن آموزش از جلسه ۱۵ تاکنون و سالن همایش جهت برگزاری همایش انتشار اوبونتو
  
• سازمان فرهنگی – تفریحی شهرداری اصفهان: در اختیار گذاشتن کلاس آموزشی در فرهنگسرای پرسش برای برگزاری جلسه زیر گروه ها
  
• خانه جوان: همکاری برای اخذ فضای آموزشی جهت برگزاری جلسه زیرگروه ها
  
• موسسه فرهنگی اهل البیت: در اختیار گذاشتن سالن همایش جهت برگزاری همایش روز آزادی نرم افزار
  
• شرکت پیام پرداز اصفهان : کمک مالی جهت برگزاری همایش روز آزادی نرم افزار و همایش انتشار اوبونتو
  
• شرکت ریزپرداز تراشه: کمک مالی جهت برگزاری همایش روز آزادی نرم افزار
  

الف) کوتاه مدت:
۱) برنامه ریزی مدون جهت اجرای فصلی همایشهای عمومی
۲)‌ مرجعی برای آشنایی و ترویج سیستم عامل لینوکس و نرم افزارهای آزاد/متن باز
۳) مرجعی برای دسترسی مدیران و فعالان صنعت نرم افزار به متخصصان و کاربران نرم‌افزارهای آزاد/متن باز
۴) ایجاد بستر لازم برای برگزاری سمپوزیوم علمی با تأسیس دبیرخانه موقت.

ب) میان مدت:
۱) مرجعی برای نقد و ارزیابی پروژه های نرم افزاری آزاد/متن باز با هدف معرفی و ترویج آن در بین مدیران و کاربران صنعت نرم‌افزار
۲) ایجاد ارتباط مستمر با مراکز پژوهشی دولتی با نگرش توجیه این مراکز به روی آوردن به این گونه نرم افزارها و صیانت از داده های علمی کشور.
۳) اقدام به ایجاد ارتباط با مراکز هنری و فرهنگی کشور، با هدف تلفیق اندیشه و هنر ایرانی با نرم افزارهای آزاد / متن باز.
۴) ایجاد ارتباط با اتحادیه ها و مجامع صنفی بخش خصوصی نظیر اتاق بازرگانی وزارت صنایع و معادن با هدف جلب نظر مدیران این بخش و ایجاد بستر جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت نرم افزار آزاد / متن باز.

ج) بلند مدت:
۱) جایگزینی سیستم عامل لینوکس بومی شده و نرم افزارهای آزاد به جای ویندوز و سایر نرم افزارهای بدون مجوز در ادارات و سازمانهای دولتی و بخش خصوصی.
۲) جایگزینی آموزش لینوکس به جای ویندوز در کتب درسی دبیرستانها، هنرستانها و مراکز کار و دانش.
۳) آموزش لینوکس و نرم افزارهای آزاد اداری به جای ICDL برای مدیران و کارکنان دولت.


به امید ایرانی آباد و پیشرو

*« نسخه ۱» این گزارش پاییز ۱۳۸۷ توسط محمد باقر ادیب بهروز انجام شده است